Meqenëse asetet dixhitale nuk mund të ruhen në portofol apo në çantë fizike, duhet të ketë një mënyrë për t'i monitoruar ato, për t'i ndjekur gjurmët e tyre dhe më e rëndësishmja për t'i mbrojtur ato. Shumica e njerzve blejnë kripto nga një bursë e centralizuar (CEX), por pasi e blejnë ku ruhet ky aset? Në fakt, ajo të përket ty dhe duhet të jesh i lirë të bësh me të çfarë të duash. Le të eksplorojmë botën e portofoleve të kriptomonedhave, por përpara se të fillojmë, ka disa terma me të cilët duhet të njiheni.
Le të fillojmë me, çfarë është një monedhë dixhitale dhe çfarë është një token?
Monedha dixhitale është një valutë e cila i shërben rrjetit blockchain që është krijuar. Për shembull, Ethereum është një monedhë që është vendase në Blockchain-in Ethereum, ndërsa SOL është një monedhë që është vendase në Blockchain e Solanës. Të dyja janë shumë të ndryshme dhe janë krijuar për të ruajtur vlerën dhe konsiderohen si monedha që përfaqësojnë Blockchain-in mbi të cilin janë themeluar.
Tokenat janë të ndryshëm dhe megjithëse janë krijuar duke përdorur teknologjinë Blockchain, ato nuk e përfaqësojnë Blockchain-in si një aset vendas. Në vend të kësaj, ato janë ndërtuar mbi të dhe përdorin kontrata inteligjente për të plotësuar plotësisht funksione të ndryshme. Ekzistojnë disa lloje të ndryshme tokenash të cilat mund të ndryshojnë për nga standardi mbi të cilin janë shkruar. Si shembull sjellim ERC-20 & ERC-721, të cilat përfaqësojnë standardin e tokenit për blockchain-in Ethereum.
Pra, tani që ne e dimë ndryshimin midis një monedhe dhe një token, le të diskutojmë se çfarë është një portofol kripto dhe si funksionon me blockchain.
Çfarë është një portofol kriptomonedhash?
Një portofol kriptomonedhash mund të jetë një pajisje fizike ose një aplikacion softuerësh që ju lejon të dërgoni ose të merrni dhe të ruani kriptomonedhat tuaja të preferuara. Ju mund të ruani jo vetëm monedha, por edhe tokena. Çdo portofol kriptomonedhash është bërë ndryshe dhe secila prej tyre ka aftësinë për të bashkëvepruar me Blockchain-e të ndryshme. Ekzistojnë dy çifte të ndryshme çelësash që lidhen me portofolet e kriptove, çelësi privat dhe çelësi publik. Le të diskutojmë ndryshimet midis të dyve. Çelësi privat është pjesa më e rëndësishme e portofolit. Konsiderohet si “çelësi i kasafortës”. Nëse dikush merr në dorë çelësin privat, ai ka akses në gjithçka në portofolin kriptove. Çelësi privat përdoret për të nënshkruar në mënyrë dixhitale transaksionet tuaja.
Kur kriptomonedha është në një bursë, ajo ruhet në portofolin e tyre të kujdestarisë. Një portofol kujdestar është një shërbim portofolesh i ofruar nga bursat e centralizuara të cilat kontrollojnë çelësin privat dhe publik. Kur kriptomonedha transferohet në portofolin privat ose portofolin jo-kujdestar, bursa e centralizuar autorizohet për të transferuar asetet nga portofoli i kujdestarisë në portofolin privat.
Portofolet jo-kujdestare nuk drejtohen nga një autoritet i centralizuar. Përdorimi i një portofoli jo-kujdestar (ose portofol të ftohtë) siguron që kurrë nuk duhet të shqetësoheni nëse pasuritë tuaja i nënshtrohen censurës ose konfiskimit. Kur përdorni një portofol jo-kujdestar, është e rëndësishme të mbani mend se i vetmi përgjegjës për sigurinë e aseteve tuaja është çelësi privat.
Meqenëse çelësi privat përdoret për të nënshkruar dhe autorizuar transaksione në mënyrë dixhitale atëherë si mund të transferohen asetet në portofol? Këtu hyn çelësi publik. Çelësi publik është një varg i gjatë numrash dhe shkronjash që përdoret për të enkriptuar të dhënat. Konsideroni këtë adresë publike të portofolit që mund të përdorni për të transferuar kriptomonedhën. Adresa publike e portofolit quhet edhe adresa e depozitës. Kur dërgohet kriptomonedha nga njëri portofol në një portofol ose bursë tjetër, do të përdoret adresa publike e cila do të enkriptojë të dhënat e transmetimit në dalje.
Kriptomonedha nuk ruhet me të vërtetë në portofol. Ai ekziston në Blockchain dhe softueri i portofolit lejon vetëm aftësinë për të ndërvepruar me asetet. Portofolet klasifikohen në tre kategori të cilat janë: portofolet softuerik, harduerik dhe portofolet prej letre. Në varësi të mënyrës se si funksionojnë, ata ndahen në portofole të ftohtë (Cold wallet) dhe portofole të nxehtë (Hot wallet).
Një portofol i nxehtë është një portofol që është i lidhur me internetin në çdo kohë. Një portofol i ftohtë ka aftësinë të gjenerojë çelësa pa pasur nevojë për lidhje interneti. Një portofol i ftohtë ka më pak gjasa të sulmohet sepse nuk është i lidhur me internetin në krahasim me një portofol të nxehtë që ka më shumë gjasa të jetë i prekshëm nga një sulm. Portofolet softuerik vijnë në lloje të ndryshme.
Portofoli në internet, i cili zakonisht është i integruar në një shfletues uebi.
Portofoli desktop, i cili është më shumë një softuer që mund të ekzekutohet në desktop.
Së fundmi portofoli celular, i cili mund të shkarkohet në IOS ose Android.
Portofolet harduerik janë pajisje fizike që gjenerojnë dhe ruajnë çelësat pa përdorimin e internetit, ata konsiderohen më të sigurta. Një portofol letre është një copë letre me çelësin tuaj privat dhe adresën publike të shkruar në të. Çelësat tuaj do të jenë në formën e një vargu të gjatë shkronjash dhe numrash së bashku me një kod QR që mund të skanohet për transaksione.
Çfarë është një frazë sekrete?
A e keni dëgjuar ndonjëherë termin frazë mnemonike? Termi fraza mnemonike është fraza sekrete. Ajo është një koleksion fjalësh të rastësishme e cila lejon përdoruesin të përdor portofolin e tij të kriptomonedhave. Ky koncept u prezantua në vitin 2013 me Bitcoin dhe njihej si BIP39. Ideja e frazës sekrete ishte se ajo përmbante një grup fjalësh të lehta për t'u mbajtur mend. Standardi i BIP39, është një total prej 2048 fjalësh në dispozicion. Sa më e gjatë të jetë fraza e farës, aq më e sigurt është.
Shembull, një frazë me 12 fjalë ofron siguri 128 bit. Një hakeri do të duhet të kryejë 2128 operacione vetëm për të marrë me mend frazën e rastësishme prej 12 fjalësh. Nuk ka shumë gjasa që ata të kenë sukses. Imagjinoni një frazë prej 24 fjalësh dhe veprimet e nevojshme për të zbuluar 24 fjalët e rastësishme. Përdorimi i një fraze fillestare lë më pak hapësirë për gabime njerëzore kur bëhet fjalë për kopjet rezervë të portofolit. Fraza sekrete është gjithashtu një koleksion çelësash në vetvete. Është jetike dhe po aq e rëndësishme sa çelësi privat. E vetmja herë që ju nevojitet fraza sekrete është kur duhet të rikuperohet portofoli, ose kur duhet importuar portofoli nga një portofol i sigurt në tjetrin. Në asnjë moment nuk duhet t'i futni ato fjalë në asnjë faqe interneti. Kur zgjidhet një portofol, duhet të merrni parasysh disa faktorë kryesorë. Këto përfshijnë:
Siguria
Lehtësinë e përdorimit
Përmirësimi
A është kompania që e bën atë me reputacion të mirë?
A është përdorur? (KURRË MOS BLI NJË PARTOFOL FIZIK TË PËRDORUR)
Cilat Blockchain mbështeten?
Transportueshmëria (Si mund të arrihet?)
Kur blini një portofol harduerësh, gjithmonë sigurohuni që ta blini direkt nga një shitës i autorizuar. Asnjëherë mos blini një artikull me kuti të hapur, ose nga një faqe interneti e palës së tretë.
